Deze informatie is gelijktijdig met de septembermededeling bekendgemaakt. Veranderingen ten opzichte van 2025 zijn geel gemarkeerd.
Examenstof
De examenstof is beschreven in de syllabus Nederlands vmbo 2026. De syllabus 2026 bevat geen wijzigingen ten opzichte van de syllabus van 2025.
Definities van de begrippen citeren, zin en zinsgedeelte
In de tekstbegripvragen van de examens Nederlands vmbo komen de begrippen 'citeren', 'zin' en 'zinsgedeelte' voor die soms aanleiding geven tot verschillende interpretaties, zowel bij de kandidaten als bij de correctoren. Ter voorkoming van misverstanden heeft het CvTE definities voor deze begrippen vastgesteld. Deze definities vind je in de toelichting bij definities van de begrippen citeren, zin en zinsgedeelte. Het CvTE adviseert de docenten Nederlands deze definities met de eindexamenkandidaten door te nemen.
Lay-out examen 2026
Met ingang van het schooljaar 2026 wordt het examen Nederlands in een andere lay-out aangeboden. De oude lay-out in kolommen en met regelnummers leverde problemen op voor de voorleessoftware en daarmee voor leerlingen die daarvan afhankelijk zijn. In het kader van de eis van toegankelijkheid wordt de tekst daarom niet meer in kolommen aangeboden en zijn er ook geen regelnummers meer aanwezig. Als oefenmateriaal worden in de loop van het schooljaar een of meer examens van voorgaande jaren in de nieuwe lay-out beschikbaar gesteld op examenblad.nl.
Afname
Het examen Nederlands gl/tl wordt uitsluitend op papier afgenomen.
Toegestane hulpmiddelen
Computer als schrijfgerei
Het doorvoeren van de beoordeling van spelling bij de centrale examens Nederlands havo/vwo leidde voor het CvTE tot een heroverweging van het gebruik van de computer als schrijfgerei bij onder meer de papieren centrale examens Nederlands vmbo.
Het gebruik van de computer als schrijfgerei blijft toegestaan. De spellingcontrole dient echter te zijn uitgeschakeld. Voor kandidaten met een geldige dyslexieverklaring hoeft de spellingcontrole niet te worden uitgeschakeld. De spelling wordt voor deze kandidaten overigens verder wel op dezelfde wijze beoordeeld als voor andere examenkandidaten.
Het gebruik van een voorbeeldbriefsjabloon is niet toegestaan.
Wanneer de kandidaat bij het schrijven op de computer informatie die voorgedrukt is op het antwoordblad niet of foutief overneemt, dan dient dat niet als fout te worden gezien. De informatie die op het antwoordblad voorgedrukt is, dient genegeerd te worden als de kandidaat deze niet of foutief overneemt.
Overige hulpmiddelen
Voor een overzicht van de toegestane hulpmiddelen, zie bijlage 1 van de Regeling toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens vo 2026.
Correctie
Status van het correctievoorschrift: regelgeving
Het CvTE heeft de correctievoorschriften bij regeling vastgesteld. Het correctievoorschrift is een zogeheten algemeen verbindend voorschrift en valt onder wet- en regelgeving die van overheidswege wordt verstrekt. De corrector mag dus niet afwijken van het correctievoorschrift. Als de corrector van mening is dat het correctievoorschrift een onvolkomenheid bevat, neemt deze contact op met de examenlijn via het contactformulier op examenblad.nl.
Vakspecifieke correctieregels
Er is voor gekozen om op een andere manier om te gaan met de beoordeling van het antwoord in relatie tot de lengte van het antwoord. Dat heeft geleid tot een wijziging in de vakspecifieke correctieregels:
Voor alle open vragen met een maximumaantal woorden geldt: indien kandidaten een vraag herhalen alvorens zij tot een antwoord komen, worden de woorden tot aan het eigenlijke antwoord (conform het antwoordmodel) niet meegeteld.
Wanneer een antwoord op een open vraag het maximumaantal woorden overschrijdt, worden alleen de woorden van het antwoord tot het toegestane maximum in de beoordeling betrokken met inachtneming van vakspecifieke regel 2.
Toelichting:
Als de kandidaat de opdracht krijgt het antwoord in maximaal 20 woorden te geven, dan wordt eerst gekeken of de leerling de vraag herhaalt in het antwoord. Vanaf het eigenlijke antwoord gaat de corrector tellen. Bestaat dat eigenlijke antwoord uit 25 woorden in plaats van 20, dan dient de inhoud van de 5 woorden overschrijding genegeerd te worden. Het is alsof dat deel van het antwoord niet gegeven is.
Spelling, interpunctie, formuleren en conventies in de schrijfopdracht
Bij de beoordeling van de schrijfopdracht wordt de corrector geacht alle formulerings-, spellings- en interpunctiefouten in de beoordeling mee te nemen. Daarbij moet onderscheid worden gemaakt tussen taalfouten en taaladviezen. Zie voor meer informatie de site van taaladvies.net.
De meeste vragen over het examen Nederlands gaan over spelling, interpunctie, formuleren en conventies. Een aantal kwesties worden hier uitgelicht.
De spelling:
- De beoordeling van de spelling van een woord gebeurt op grond van de spelling die in de context van de zin de correcte is.
- Voor het beoordelen van de spelling geldt de officiële spelling van 2005.
- Naar aanleiding van vragen bij de examenlijn: foutief gebruik van hoofdletters wordt beoordeeld bij het onderdeel spelling.
- Het al dan niet uitschrijven van getallen hoeft niet beoordeeld te worden.
De belangrijkste aanwijzingen voor de beoordeling van de interpunctie zijn:
- Er dient een punt, vraagteken of uitroepteken geplaatst te worden ter afsluiting van de zin. Als gevolg van de afwezigheid van een punt, vraagteken of uitroepteken ontbreekt over het algemeen ook de hoofdletter aan het begin van de zin. De afwezigheid van de hoofdletter wordt niet fout gerekend in dit geval.
- Dubbele punt is verplicht voor een aankondiging, opsomming en citaat.
- Aanhalingstekens zijn verplicht bij de directe rede en bij een citaat.
- Verplicht zijn het plaatsen van een komma tussen twee persoonsvormen, bij een opsomming, na de aanhef en na de slotformule.
- Verder is er geen eenduidig voorschrift voor het gebruik van de komma mogelijk en daarom hoeven niet per definitie aangerekend te worden.
- De komma dient wel op de juiste plaats te staan. Stel dat de kandidaat de komma achter het voegwoord plaatst in plaats van ervoor, dan is dat een interpunctiefout.
- De keuze tussen een komma, een puntkomma of een punt tussen twee zinnen die in nauw verband staan met elkaar is over het algemeen eerder een stijlkeuze dan een kwestie van goed of fout.
Vooral bij formuleringsfouten is het onderscheid tussen taalfouten en taaladviezen van belang. In methoden worden gevallen genoemd die eerder binnen het domein van de taaladviezen vallen dan binnen dat van de taalfouten. In ieder geval fout zijn:
- onvolledige zinnen waaronder losstaande bijzinnen zonder reden, zinnen waarbij de persoonsvorm of het onderwerp ontbreekt en daardoor de zin grammaticaal onjuist is, telegramstijl, afwezigheid van er+vaste voorzetsel;
- verkeerde woordkeuze waaronder het gebruik van een verkeerd voorzetsel, ‘hun’ als onderwerp, incongruentie van onderwerp en persoonsvorm, contaminatie, dubbele ontkenning;
- onjuiste verwijzingen waaronder fouten in voornaamwoorden en incongruentie tussen antecedent en verwijswoord.
- fouten in de zinsbouw waaronder een verkeerde woordvolgorde, verkeerde samentrekking, onjuiste herhaling van woorden, foutieve inversie.
Ook voor conventies en de presentatie is het belangrijk onderscheid te maken tussen wat vanuit een genre voorgeschreven is aan conventies en wat een keuze is.
- Passend taalgebruik is een conventie. Het is echter aan de correctoren om te besluiten of een kandidaat voldoende passend taalgebruik hanteert.
- Als antwoord op vragen aan de examenlijn: in de presentatie is het gebruik van witregels tussen alinea’s niet noodzakelijk zolang uit de lay-out duidelijk wordt dat er een indeling in alinea’s is.
- Met ingang van 2026 geldt voor zakelijke brieven en mails dat de naam van de afzender onder de slotformule dient te staan. Een witregel tussen de slotformule en de naam is niet noodzakelijk.
Ontvangen vakspecifieke mailings
Voor je taak als examinator (corrector) van de centrale examens is het belangrijk dat je goed geïnformeerd bent. Dat kan via een account op examenblad.nl. Via deze pagina ontvang je inhoudelijke en formele informatie over de centrale examens van je vak op maat, zoals bijvoorbeeld een test met het correctievoorschrift. Heb je als docent nog geen account op examenblad.nl waardoor je de mailings niet rechtstreeks ontvangt, laat je hiervoor dan registreren door je examensecretaris.
Testcorrectie
Voor het centraal examen Nederlands vmbo gl/tl eerste tijdvak voeren het CvTE en Levende Talen een testcorrectie uit. 24 docenten komen hiervoor naar een bijeenkomst en bespreken het voorlopige correctievoorschrift aan de hand van het gemaakte examenwerk van hun leerlingen. De suggesties ter verbetering van het voorlopige correctievoorschrift van deze docenten, worden door de vaststellingscommissie van het CvTE besproken. Deze bespreking kan leiden tot aanpassingen in het voorlopige correctievoorschrift. Het definitieve correctievoorschrift is hierdoor later beschikbaar. Voor correctoren Nederlands vmbo gl/tl betekent dit voor het tijdschema het volgende:
Maandag 11 mei 2026 is de afname van het centraal examen Nederlands vmbo gl/tl. Dinsdag 12 mei 2026 vinden de besprekingen over het correctievoorschrift plaats. Woensdag 13 mei 2026 wordt uiterlijk 17.00 uur het definitieve correctievoorschrift Nederlands vmbo gl/tl gepubliceerd.