Deze informatie is gelijktijdig met de septembermededeling bekendgemaakt. Veranderingen ten opzichte van 2025 zijn geel gemarkeerd. Deze informatie is gelijk aan de vakspecifieke informatie voor Nederlands vmbo bb.
Examenstof
De examenstof is beschreven in de syllabus Nederlands vmbo 2026. De syllabus 2026 bevat geen wijzigingen ten opzichte van de syllabus van 2025.
Bijzonderheden
Definities van de begrippen citeren, zin en zinsgedeelte
In de tekstbegripvragen van de examen s Nederlands vmbo komen de begrippen “citeren”, “zin” en “zinsgedeelte” voor die soms aanleiding geven tot verschillende interpretaties, zowel bij de kandidaten als bij de correctoren. Ter voorkoming van misverstanden heeft het CvTE definities voor deze begrippen vastgesteld. Deze definities vind je in de toelichting bij definities van de begrippen citeren, zin en zinsgedeelte. Het CvTE adviseert de docenten Nederlands deze definities met de eindexamenkandidaten door te nemen.
Afname
Alleen nog maar flexibele en digitale examens in bb/kb
Met ingang van de examenjaar 2025 is het flexibele en digitale centraal examen vmbo bb en kb in Facet de reguliere afnamevorm. Dat betekent dat er geen papieren centrale examens meer worden afgenomen voor de algemene vakken in de bb en kb, met uitzondering van de vakken Arabisch, Frans, Spaans en Turks. De informatievoorziening over deze examens is hierop aangepast.
Gedetailleerde informatie over de digitale centrale examens staat op de onderwerppagina Flexibele en digitale centrale examens bb en kb (bb- en kb-flex). Daarnaast is achtergrondinformatie opgenomen in het document Achtergrondinformatie bb- en kb-flex.
Toegestane hulpmiddelen
Voor een overzicht van de toegestane hulpmiddelen, zie bijlage 1A van de Regeling toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens vo 2026. Dat betekent dat ook bij de flexibele en digitale centrale examens vmbo bb en kb de kandidaten bijvoorbeeld kladpapier mogen gebruiken. In verband met de geheimhouding moet de school er wel op toezien dat de kandidaten het kladpapier achterlaten in de examenruimte.
Spellingcontrole voor dyslectische kandidaten
De directeur mag kandidaten met een dyslexieverklaring toestaan om de spellingcontrole te gebruiken bij de schrijfopdracht in de digitale ce’s Nederlands. Voor kandidaten die gebruik willen maken van de spellingcontrole en daar recht op hebben, komt er een aparte package met de varianten van het digitale ce Nederlands bb en kb. De naam van deze aparte packages is te herkennen aan de toevoeging ‘met spellingcontrole’. In deze aparte packages staat de spellingcontrole alleen bij de schrijfopdracht aan.
Richtlijnen geheimhouding
De flexibele en digitale centrale examens worden pas na 1 september openbaar gemaakt. Tot die datum is de school verantwoordelijk voor het waarborgen van de geheimhouding van deze examens. Dat vergt extra voorzorgen van de school om de geheimhouding te waarborgen. Op de onderwerppagina Bb en kb-flex, flexibele en digitale centrale examens bb en kb is de informatie over de richtlijnen geheimhouding te vinden.
In het bijzonder willen we nog de aandacht vestigen op het maken van beeldmateriaal van opgaves uit de flexibele en digitale centrale examens bb en kb. In voorgaande jaren is het wel eens voorgekomen dat docenten screenshots van opgaven van de digitale centrale examens gemaakt hebben en verspreid hebben via een besloten Facebookpagina of als bijlage gestuurd hebben aan de examenlijn. Dat is niet toegestaan en valt onder schending van de geheimhouding. Oefenen met digitale examens 2025 niet is toegestaan. Hiervoor mogen alleen de voorbeeldexamens gebruikt worden. Ook is het niet toegestaan om de digitale examens (klassikaal) met de kandidaten te bespreken. Voor individuele kandidaten bestaat er wel de mogelijkheid tot inzage.
Correctie
Status van het correctievoorschrift: regelgeving
Het CvTE heeft de correctievoorschriften bij regeling vastgesteld. Het correctievoorschrift is een zogeheten algemeen verbindend voorschrift en valt onder wet- en regelgeving die van overheidswege wordt verstrekt. De corrector mag dus niet afwijken van het correctievoorschrift.
Als de corrector van mening is dat het correctievoorschrift een onvolkomenheid bevat, neemt deze contact op met de examenlijn via het contactformulier op examenblad.nl.
Spelling, interpunctie, formuleren en conventies in de schrijfopdracht
Bij de beoordeling van de schrijfopdracht wordt de corrector geacht alle formulerings-, spellings- en interpunctiefouten in de beoordeling mee te nemen. Daarbij moet onderscheid worden gemaakt tussen taalfouten en taaladviezen. Zie voor meer informatie de site van taaladvies.net.
De meeste vragen over het examen Nederlands gaan over spelling, interpunctie, formuleren en conventies. Een aantal kwesties worden hier uitgelicht.
De spelling:
- De beoordeling van de spelling van een woord gebeurt op grond van de spelling die in de context van de zin de correcte is.
- Voor het beoordelen van de spelling geldt de officiële spelling van 2005.
- Naar aanleiding van vragen bij de examenlijn: foutief gebruik van hoofdletters wordt beoordeeld bij het onderdeel spelling.
- Het al dan niet uitschrijven van getallen hoeft niet beoordeeld te worden.
De belangrijkste aanwijzingen voor de beoordeling van de interpunctie zijn:
- Er dient een punt, vraagteken of uitroepteken geplaatst te worden ter afsluiting van de zin. Als gevolg van de afwezigheid van een punt, vraagteken of uitroepteken ontbreekt over het algemeen ook de hoofdletter aan het begin van de zin. De afwezigheid van de hoofdletter wordt niet fout gerekend in dit geval.
- Dubbele punt is verplicht voor een aankondiging, opsomming en citaat.
- Aanhalingstekens zijn verplicht bij de directe rede en bij een citaat.
- Verplicht zijn het plaatsen van een komma tussen twee persoonsvormen, bij een opsomming, na de aanhef en na de slotformule.
- Verder is er geen eenduidig voorschrift voor het gebruik van de komma mogelijk en daarom hoeven niet per definitie aangerekend te worden.
- De komma dient wel op de juiste plaats te staan. Stel dat de kandidaat de komma achter het voegwoord plaatst in plaats van ervoor, dan is dat een interpunctiefout.
- De keuze tussen een komma, een puntkomma of een punt tussen twee zinnen die in nauw verband staan met elkaar is over het algemeen eerder een stijlkeuze dan een kwestie van goed of fout.
Vooral bij formuleringsfouten is het onderscheid tussen taalfouten en taaladviezen van belang. In methoden worden gevallen genoemd die eerder binnen het domein van de taaladviezen vallen dan binnen dat van de taalfouten. In ieder geval fout zijn:
- onvolledige zinnen waaronder losstaande bijzinnen zonder reden, zinnen waarbij de persoonsvorm of het onderwerp ontbreekt en daardoor de zin grammaticaal onjuist is, telegramstijl, afwezigheid van er+vaste voorzetsel;
- verkeerde woordkeuze waaronder het gebruik van een verkeerd voorzetsel, ‘hun’ als onderwerp, incongruentie van onderwerp en persoonsvorm, contaminatie, dubbele ontkenning;
- onjuiste verwijzingen waaronder fouten in voornaamwoorden en incongruentie tussen antecedent en verwijswoord.
- fouten in de zinsbouw waaronder een verkeerde woordvolgorde, verkeerde samentrekking, onjuiste herhaling van woorden, foutieve inversie.
Ook voor conventies en de presentatie is het belangrijk onderscheid te maken tussen wat vanuit een genre voorgeschreven is aan conventies en wat een keuze is.
- Passend taalgebruik is een conventie. Het is echter aan de correctoren om te besluiten of een kandidaat voldoende passend taalgebruik hanteert.
- Als antwoord op vragen aan de examenlijn: in de presentatie is het gebruik van witregels tussen alinea’s niet noodzakelijk zolang uit de lay-out duidelijk wordt dat er een indeling in alinea’s is.
- Met ingang van 2026 geldt voor zakelijke brieven en mails dat de naam van de afzender onder de slotformule dient te staan. Een witregel tussen de slotformule en de naam is niet noodzakelijk.
Discussie-bbf’s flexibele en digitale centrale examens bb en kb
Het besloten beveiligde fora (bbf’s) wil het CvTE docenten de gelegenheid geven om al tijdens de afnameperiode met collega’s van gedachten te wisselen over opgaven die dan nog onder de geheimhouding vallen. Digitale examens bb en kb zijn namelijk niet, zoals papieren examens, na afloop en tijdens de correctie openbaar. Ook in 2026 zijn er voor alle examens van de flexibele en digitale examens bb en kb discussie-bbf’s.
Op het forum kan voor elk vak in een besloten ruimte gediscussieerd worden over examenopgaven, het correctievoorschrift en de antwoorden van leerlingen. Op het discussie-bbf is het voldoende om in de melding het vak, de leerweg, de variant en het vraagnummer te vermelden. De moderator plaatst dan op het bbf een screenshot van de opgave waarover de discussie gaat. Voor meer informatie over de discussie-bbf’s, zie de onderwerppagina Besloten en beveiligd forum.
Ontvangen vakspecifieke mailings
Voor je taak als examinator (corrector) van de centrale examens is het belangrijk dat je goed geïnformeerd bent. Dat kan via een account op examenblad.nl. Via deze pagina ontvang je inhoudelijke en formele informatie over de centrale examens van je vak op maat, zoals bijvoorbeeld een test met het correctievoorschrift. Heb je als docent nog geen account op examenblad.nl waardoor je de mailings niet rechtstreeks ontvangt, laat je hiervoor dan registreren door je examensecretaris.