Vanaf 1 augustus 2011 zijn de exameneisen voor het voortgezet onderwijs stapsgewijs aangescherpt. Deze aanscherpingen leiden tot de nodige vragen bij vo-scholen en vavo-instellingen.
In 2008 heeft de toenmalige staatssecretaris Marja van Bijsterveldt besloten om de uitslagregel (zak/slaagregeling) voor het voortgezet onderwijs op verschillende punten aan te scherpen. In de oude situatie was het mogelijk dat een leerling met onvoldoendes voor alle centraal examenvakken met hoge schoolexamencijfers kon slagen. Dit leidde teveel tot calculerend gedrag van jongeren. De uitslagbepaling (zak/slaagregeling) is als volgt in stappen aangescherpt:
- Het gemiddeld centraal examencijfer moet onafgerond een 5,5 of hoger zijn (vanaf 1 augustus 2011). Omdat in 2020 de centrale examens geen doorgang hebben gevonden en de uitslagen zijn bepaald op grond van de schoolexamenresultaten, speelde die 5,5 gemiddeld uiteraard geen rol. Voor leerlingen/kandidaten die in 2021 of later een diploma gaan halen en daarbij een resultaat betrekken van een vak, waarin zij in 2020 examen hebben gedaan (i.v.m. gespreid examen, vervroegd examen op grond van artikel 37a EB of vavo en staatsexamen), dan wordt er bij de uitslagbepaling in hun geval niet gekeken naar de 5,5 gemiddeld voor het centraal examen. Immers, zij beschikken over minder cijfers voor de centrale examens en zouden dan benadeeld kunnen worden. Zie hiervoor het Besluit eindexamens vo 2020, artikel 21.
- Voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde mag maximaal één vijf als eindcijfer behaald worden op havo en vwo (vanaf 1 augustus 2012).
- De bedoeling was de ook de rekentoets bij alle schoolsoorten en leerwegen mee zou gaan tellen in de uitslagbepaling en daarbij zelfs tot de kernvakken gerekend zou worden. Voor vwo is deze laatste bepaling één jaar van kracht geweest, namelijk in schooljaar 2016-2017. Voor de andere schoolsoorten en leerwegen heeft de rekentoets nooit meegeteld in de uitslagbepaling. Inmiddels is de rekentoets met ingang van schooljaar 2019-2020 helemaal verdwenen. Wel is er als tijdelijke maatregel een schoolexamen rekenen ingevoerd voor leerlingen die geen wiskunde in hun vakkenpakket hebben. Het hiervoor behaalde cijfer telt echter niet mee bij de uitslagbepaling. Zie hiervoor artikel 61 van het Eindexamenbesluit VO.
Gezakte leerlingen die opnieuw examen doen aan de eigen school
- Gezakte leerlingen die het volgende schooljaar opnieuw eindexamen afleggen aan de eigen school, moeten het volledige centraal examen afleggen.
- Omdat de cijfers van het jaar daarvoor er niet meer toe doen, wordt na afloop van het centraal examen aan de hand van de nieuwe centraal examencijfers berekend of het gemiddelde centraal examencijfer hoger dan een 5,5 is.
Afgewezen kandidaten die uitbesteed worden aan het vavo
- Gezakte leerlingen kunnen ook door de vo-school uitbesteed worden aan het vavo. De leerlingen hoeven dan in principe alleen hun onvoldoende vakken over te doen.
- Hierbij moeten de school en de leerling rekening houden met de exameneis van ten minste een 5,5 voor het gemiddelde centraal examencijfer. Van de eerder behaalde eindcijfers waarvoor vrijstelling is verkregen tellen de onderdelen CE-cijfer mee in de berekening van het gemiddelde CE-cijfer.
- Het kan raadzaam zijn om ook voldoende afgesloten vakken opnieuw te doen aan het vavo met het oog op het noodzakelijke gemiddelde.