Mededelingen over de eindexamens 2011 voor vwo, havo, vmbo en vavo (Septembermededeling)

De publicatie van de Septembermededeling op Examenblad.nl is voorzien van verwijzingen naar relevante regelgevingen, mededelingen en bijlagen. Daarnaast is de mededeling voorzien van toelichtingen op punten waar dat nodig is.

De examens worden op school afgeleverd op 18, 19 en 20 april 2011.

Uiterlijk in de 1e week van april 2011 zal aan de scholen worden meegedeeld op welke van deze drie data de examens worden bezorgd. Wij verzoeken scholen, te regelen dat op de aangegeven dag twee daartoe bevoegde personen op school aanwezig zijn.

Voor de voorbereiding van kandidaten op het centraal examen is naast het examenprogramma de syllabus van het CvE essentieel (zie ook hoofdstuk III van deze Septembermededeling).

Voor het schoolexamen is het examenprogramma bindend, SLO publiceert handreikingen voor de uitwerking daarvan in het schoolexamen (www.slo.nl).

• Handreikingen schoolexamens vmbo
• Handreikingen schoolexamens havo/vwo

In 2011 wordt een aantal centrale examens standaard als digitaal examen aangeboden in ExamenTester. Dit geldt voor: algemene vakken BB (flexibel), Frans BB en Frans KB, Dans GL/TL en Drama GL/TL.

Voor deze vakken kunt u in het schooljaar 2010/2011 via het formulier 'Opgave aantal examenkandidaten' van DUO alleen nog kandidaten opgeven voor de digitale centrale examens. Het College voor Examens gaat ervan uit dat uw school het digitale c.e. afneemt, tenzij u zich hiervoor afmeldt.

Minitoetsen in cspe's standaard digitaal

Ook voor de minitoetsen in de cspe's wordt 'digitaal' in het examenjaar 2011 de standaard toetsvorm. Dat betekent dat de scholen alleen nog het toetsprogramma MiniTester en de digitale minitoetsen ontvangen. Pdf's ten behoeve van papieren minitoetsen worden niet langer standaard geleverd.

De digitale centrale BB-examens en de cspe's (beroepsgerichte vakken) worden door de school zelf ingeroosterd binnen een afnameperiode van 2½ maand en zijn daarmee in tijd flexibel. Anders dan bij de centrale examens die op een vast moment worden afgenomen zijn de examendocumenten (opgaven, bijlagen, correctievoorschriften) van de flexibele centrale examens na de afname niet openbaar. Dat vergt extra voorzorgen van de school om de geheimhouding te waarborgen.

Tijdens de examenperiode in voorgaande examenjaren is gebleken dat het noodzakelijk is de richtlijnen met betrekking tot de geheimhouding te expliciteren.

Voor de algemene vakken BB gebeurt dit in de voorlichtingsbrochure (zie I.4.1.2).

Bij de beroepsgerichte vakken zijn de richtlijnen met betrekking tot geheimhouding opgenomen in de Instructie voor de Examinator (zie III.4.3).

De directeur wordt geacht de examinatoren op te dragen deze richtlijnen in acht te nemen.

Er worden in 2011 geen bezemexamens havo oude stijl meer afgenomen; voor vwo zal dit alleen bij de staatsexamens nog het geval zijn. Dat betekent echter niet, dat er geen diploma's volgens de oude regeling meer kunnen worden afgegeven. Een kandidaat die het eindexamen of deeleindexamen heeft afgelegd volgens de voorschriften zoals geldend tot en met 31 juli 2007 en daarvoor is afgewezen of het eindexamen niet heeft afgerond, kan nog tot 10 jaar na het afgelegde examen de reeds behaalde resultaten complementeren met examens nieuwe stijl, zodat alsnog het diploma volgens de oude regeling kan worden behaald. Dit kan zowel aan een vavo als via het staatsexamen. Dit is geregeld in de Vrijstellings- en overgangsregeling aanpassing profielen vwo/havo 2007 (kenmerk VO/OK/2007/18980 van 10 augustus 2007), waarin ook is vermeld welke vakken nieuwe stijl vrijstelling kunnen opleveren voor de vakken oude stijl. Deze regeling voorziet ook in de mogelijkheid dat kandidaten met reeds behaalde resultaten volgens de oude stijl het diploma behalen volgens de nieuwe regeling.

NB: Bij het eindexamen in 2011 voor bezemkandidaten vwo (staatsexamen, profiel volgens het oude programma) geldt de oude uitslagbepaling zoals in 2008.

• Zie ook: eindexamenbesluit

Het Eindexamenbesluit is in 2008 aangepast ter vergroting van de kwaliteit van de tweede correctie, waarbij de rol van het bevoegd gezag versterkt is. Deze aanpassingen behelzen:

• - 

  de tweede corrector voegt een door hem opgestelde en ondertekende verklaring omtrent de verrichte correctie bij het gecorrigeerde werk;
• - 

  deze verklaring wordt mede ondertekend door zijn bevoegd gezag;
• - 

  aanpassing van de procedure die moet worden gevolgd als de eerste en tweede corrector niet tot overeenstemming kunnen komen bij het vaststellen van de score (Eindexamenbesluit artikel 42. lid 1).

De staatssecretaris heeft op 26 augustus 2010 de Algemene Maatregel van Bestuur naar de Eerste en Tweede Kamer gestuurd. De Tweede Kamer heeft na het debat op 23 september 2010 geen aanleiding gezien om dit besluit te wijzigen.

De invoering van de aanpassingen van de slaag-zakregels is als volgt gefaseerd:

• 1. 

  de maatregel "gemiddeld een voldoende voor de centrale examens" gaat in bij de examens in 2012 (schooljaar 2011-2012) en

• 2. 

  de maatregel "maximaal één vijf als eindcijfer voor de vakken Nederlands, Engels of wiskunde" gaat in bij de examens in 2013 (schooljaar 2012-2013).

De scholen ontvangen hierover binnenkort een brief van de staatsecretaris.

De toegestane hulpmiddelen zijn in 2011 zijn voor het vmbo ongewijzigd ten opzichte van 2010.

In 2011 worden op het vwo voor het laatst examens volgens de oude profielen afgenomen, door de staatsexamencommissie. Alleen bij wiskunde A1/A1,2/B1/B1,2 gelden voor de vakken in de oude profielen andere hulpmiddelen dan in de vernieuwde profielen: in de oude profielen is bij de wiskundevakken een formulekaart toegestaan, in de vernieuwde profielen is dat hulpmiddel bij wiskunde vervallen.

• Zie ook: onderwerp hulpmiddelen

Bij de uitzonderlijke situatie dat voorzien wordt dat een centraal examen in het buitenland wordt afgenomen neemt de school in eerste instantie contact op met mw. T. Keune van de werkgroep examens van de Inspectie voor het Onderwijs (tel: 088 6696000).

Na verkregen toestemming van de Inspectie voor het Onderwijs meldt u vervolgens in een vroegtijdig stadium de kandidaten aan bij de staatsexamenadministratie van DUO/Examendiensten: staatsexamens@duo.nl , 050 5998933.

Centrale examens voor kandidaten met een visuele beperking moeten worden besteld met een speciaal bij DUO aan te vragen formulier.

Voor digitale examens is soms ook een aanpassing nodig ten behoeve van kandidaten met een auditieve beperking. Dat kan betekenen dat het examen wordt aangepast (BB digitaal); of dat voor deze kandidaat verwezen wordt naar het papieren examen (KB digitaal), of dat een staatsexamengecommitteerde wordt toegewezen (kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) op havo en vwo). Ook deze groep kandidaten kan middels een speciaal formulier worden aangemeld.

Aanvragen van formulieren voor beide groepen bij examens@duo.nl.

De levering ten behoeve van kandidaten met een leesbeperking wijkt in 2011 niet af van die in voorgaande jaren. Hieronder wordt dit nader uitgewerkt. Naar aanleiding van vragen in 2010 wordt ten aanzien van de Daisy nogmaals extra de aandacht gevestigd op het volgende: De kandidaat heeft op grond van zijn beperking recht op audio (= voorlezen). De school dient het voorlezen zelf te regelen door een individuele voorleeshulp in te zetten. Alleen voor het eerste tijdvak wordt als service aan de school deze individuele voorleeshulp als Daisy geleverd. Bij de grote aantallen kandidaten in het eerste tijdvak immers is het organiseren van individuele voorleeshulpen voor de school organisatorisch heel moeilijk.

• a. 

  Voor kandidaten die o.g.v. het deskundigenrapport recht hebben op auditieve ondersteuning, is op bestelling een Daisy-CD met ingesproken tekst beschikbaar, of een pdf (tekstbestand) voor audio middels spraaksynthese (kunstmatige stem). De Daisy is beschikbaar voor het eerste tijdvak. Als een kandidaat recht heeft op auditieve ondersteuning, geldt dat voor eerste én tweede tijdvak en moet de school in het tweede tijdvak zelf een voorziening treffen. Overigens geldt het recht op audio dan ook voor het schoolexamen; ook daar moet de school dan een met de gesproken tekst gelijkwaardige voorziening hebben getroffen. Daisy en pdf worden (indien besteld) geleverd voor alle examens met papier, ook voor het examen nask1 TL Compex en de examens kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) in Authorware. De pdf of Daisy betreft dan uitsluitend het papieren deel (dat bij deze examens het meeste leeswerk bevat).

• b. 

  Sinds het centraal examen 2007 worden de examens geleverd in een grotere letter (punt 11) en voor havo en vwo in een ander lettertype dan voorheen. Waar voorheen dyslectische kandidaten grootschrift nodig hadden, is dat door de grotere letter en het andere lettertype voor een deel van de kandidaten niet meer nodig. Scholen worden dringend aangeraden, met de kandidaten aan de hand van een centraal examen (vanaf 2007) na te gaan of vergroting nodig is, en alleen zelf te vergroten indien nodig. Als les- en toetsmateriaal voorafgaand aan het centraal examen in letterpunt 11 was, is er geen reden om tot vergroting over te gaan. Als de dyslectische kandidaat zijn examen maakt aan de computer, kan hem ook in plaats van een papieren vergroting de digitale pdf worden aangeboden. Daarbij kan hij steeds op maat en naar wens vergroten.

• c. 

  Bij vergroting kan het zijn dat de maatvoering van een tekening niet meer klopt. Ook zijn soms essentiële grijsnuances in de vergrote kopie niet zichtbaar. De algemene regel is dan ook: de kandidaat met een leesbeperking gebruikt het vergrote werk voor het lezen, en gebruikt voor afbeeldingen en tekeningen een origineel examen. Incidenteel blijkt ook informatie uit tabellen e.d. weg te vallen. Dat laatste kan worden voorkomen door de pdf niet rechtstreeks vergroot af te drukken maar eerst 1 op 1, en daarna op de kopieermachine te vergroten. Ook daarom moet het grootschrift als leeshulp bij tekstmateriaal worden gebruikt, en het origineel voor alle tabel- en grafiekwerk.

• d. 

  Bij beperkingen mag de school aanpassingen treffen in de vorm waarin het examen wordt aangeboden. Een voorbeeld daarvan is audio of grootschrift. De exameneisen zelf echter gelden onverkort. Dat geldt ook voor de spellingseisen bij Nederlands, en bij Engels GL/TL. De school mag de kandidaat echter wel hulpmiddelen aanreiken. Een vaak functioneel hulpmiddel is de computer als schrijfgerei. De spellingscontrole (Nederlands of Engels) mag door de kandidaat worden gebruikt. Als de kandidaat een zeer ernstige leesbeperking heeft die het toetsenbord van de computer onbruikbaar maakt, kan de school contact opnemen met de inspectie.

Speciale maatregelen ten behoeve van kandidaten met een beperking moeten worden aangemeld bij de Inspectie van het Onderwijs (artikel 55 Eindexamenbesluit).

De volgende documenten zijn beschikbaar in de digitale versie van de Septembermededeling eindexamens 2011 op Examenblad.nl (www.examenblad.nl):

• hoofdlijnen 2011 aangepaste examens
• digitale examens voor kandidaten met een visuele of auditieve beperking
• de keuze van geschikte audio, ervaringen van scholen

In 2011 worden computerexamens aangeboden in 2 vormen: met Compex en met Examentester.

In 2011 wordt alleen het vak vmbo GL/TL nask1 als Compex-examen aangeboden. Meer informatie over Compex-examens vindt u op http://compex.cito.nl: onder examens 2011 staat een link naar Compex GL/TL nask 1.

Onderstaande examens worden aangeboden als digitaal examen in ExamenTester.

In de voorlichtingsbrochure en activiteitenplanning treft u gedetailleerde informatie aan over het digitale examen. Voor de examens in de invoeringsfase Standaard, zie I.2.2

Scholen maken hun keuze voor deze examens in ExamenTester via het formulier 'Opgave aantal examenkandidaten' bij DUO (voor 1 november), uitgezonderd de examens in pilot-fase.

Meer informatie over het verloop van de digitale examens in 2010 en de plannen voor 2011 treft u aan in de nieuwsbrief digitale examens.

• Nieuwsbrief Duidelijk Digitaal 3

Bij de volgende examens is de computer een noodzakelijk hulpmiddel:

• - 

  De praktijkopdrachten van het CSPE-examen voor vmbo BB, KB en GL, als deze met de computer als hulpmiddel moeten worden uitgevoerd;
• - 

  De minitoetsen van het CSPE-examen vmbo BB, KB en GL; (standaard, zie I.2.2)
• - 

  Frans KB;
• - 

  Muziek, dans en drama GL/TL;
• - 

  Kunst havo en vwo

De systeemeisen voor de computerexamens staan vermeld op http://centraalexamen.cito.nl onder handleidingen en systeembeheer.

Het rooster centraal examen 2011 is gepubliceerd met kenmerk CEVO-09.0814 datum 9 juni 2009, Staatscourant 2008, nummer 128 en Regelingen OCW op www.duo.nl. In het rooster 2011 is de duur van de centrale examens bekendgemaakt. De duur van de centrale examens in het tweede tijdvak is gelijk aan de overeenkomstige examens in het eerste tijdvak.

Het gaat om enkele onvolkomenheden in het rooster voor het centraal examen havo/vwo 2011 (Rooster en toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens van de eindexamens en de staatsexamens vwo, havo en vmbo in 2011, kenmerk: CEVO-09.0814, datum: 9 juni 2009, bijlage 1A). Het al gepubliceerde rooster moet daarom worden aangepast.

In het rooster voor het centraal examen 2011 zijn de volgende wijzigingen aangebracht:

• 1. 

  voor havo:
• - 

  Spaans, Turks en Arabisch havo: wordt verplaatst van dinsdag 31 mei 2011, 09.00 naar dinsdag 31 mei 2011, 13.30

• 2. 

  voor vwo:
• - 

  Spaans, Turks en Arabisch vwo: wordt verplaatst van dinsdag 31 mei 2011, 09.00 naar dinsdag 31 mei 2011, 13.30
• - 

  biologie vwo: wordt verplaatst van woensdag 25 mei 2011, 09.00 naar vrijdag 27 mei 2011, 13.30
• - 

  maatschappijwetenschappen vwo: wordt verplaatst van vrijdag 27 mei 2011, 13.30 naar woensdag 25 mei 2011, 09.00

Om scholen met grote groepen te faciliteren, wordt binnen de pilot 'biologie GL/TL als CBT examen in ExamenTester' een extra examenzitting in het eerste tijdvak aangeboden.

Het aantal kandidaten biologie GL/TL kan zo groot zijn, dat ook met quarantaine niet alle kandidaten het examen op 19 mei kunnen afleggen. Daarom is in een extra examenzitting voorzien met afzonderlijke examenopgaven. De extra examenzitting is op dinsdag 17 mei van 9.00 – 11.00 uur.

Deze extra examenzitting mag alleen gebruikt worden door scholen die deelnemen aan de pilot 'biologie GL/TL als CBT examen in ExamenTester'.

Het rooster tweede tijdvak wordt gepubliceerd in de Maartmededeling 2011. De centrale examens in het tweede tijdvak starten op 8 juni in de basisberoepsgerichte en de kaderberoepsgerichte leerweg en gemengde leerweg (beroepsgerichte programma's) en op 20 juni in de andere vormen van onderwijs (schriftelijke examens). Op 24 juni vinden de examens plaats in de vakken die in het tweede tijdvak als aangewezen vakken door het College van Examens worden afgenomen. Welke vakken hiervoor worden aangewezen, wordt in maart 2011 gepubliceerd. Naar verwachting zullen de papieren cse's voor (een deel van) de algemene vakken BB behoren tot de aangewezen vakken.

Ook in 2011 moeten scholen afnamegegevens van de alfabetisch eerste vijf kandidaten (in sommige gevallen tien, of alle kandidaten) zenden aan Cito. Voor de verzending van de gegevens zijn de scholen aangewezen op het programma WOLF. Voor meer informatie, zie http://wolf.cito.nl .

Actuele versies zijn te vinden op www.overheid.nl (wet- en regelgeving). Daarvoor kunt u de titels zoals hier aangegeven in het zoekvenster ("in de titel") plakken.

• - 

  Wet op het voortgezet onderwijs
• - 

  Inrichtingsbesluit W.V.O.
• - 

  Eindexamenbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o.
• - 

  Besluit staatsexamens vwo havo mavo 2000
• - 

  Wet College voor examens

• - 

  Regeling gegevenslevering onderwijsnummer VO, VO/B&B-2003/26032 van 13 juni 2003, Gele katern nr. 10 van 25 juni 2003
• - 

  Regeling gegevenslevering onderwijsnummer voortgezet onderwijs (vo) voor VBO en MAVO in een agrarisch opleidingscentrum (AOC) en wijziging mutatiestop, VO/BenB-2007/42054 van 29 november 2007, Staatscourant van 13 december 2007, nr. 242
• - 

  Regeling elementcodetabel VO, opleidingstabel volwasseneneducatie en vakcodetabel VO en volwasseneneducatie 2010-2011, DUO/OND-2010/31165 van 25 mei 2010, Staatscourant van 7 juni 2010, nr. 8432;.

Voor examenprogramma's van de vakken met een centraal examen wordt verwezen naar Examenblad.nl (www.examenblad.nl)

• - 

  Gedifferentieerde afsluiting en doubleren in de tweede fase vwo/havo. VO/BOB 98/52308 , Gele Katern nr. 30C van 16 december 1998.
• - 

  Regeling tijdelijke maatregelen profielen vwo/havo (leerlingen 1999, 2000 en 2001). VO/BOB-2000/10201 , Gele Katern nr. 9 van 29 maart 2000.
• - 

  Aanpassing verlichtingsmaatregelen profielen havo/vwo, VO/BOB/2001/28277 , Gele katern nr.18a van 25 juli 2001.
• - 

  Profielen havo/vwo: vakken en deelvakken, VO/BOB/2001/9806 van 9 maart 2001, Gele katern nr. 8 van 21 maart 2001.
• - 

  Regeling deeltalen 2002, VO/BOB-2002/16895 , Gele Katern nr. 13 van 29 mei 2002.
• - 

  Toelating centraal examen vwo en havo, VO/BOB/2002/12851 , Gele Katern nr. 10 van 17 april 2002.
• - 

  Vrijstellingsregeling havo/vwo profiel, VO/BOB/2002/13867 , Gele Katern nr. 12 van 22 mei 2002.
• - 

  Vrijstellingsregeling examen oud vwo/havo naar nieuw, VO/BOB/00/48114 , Gele katern nr.30 van 13 december 2000.
• - 

  Regeling profielen 2003, VO/BOB/2003/16475 van 15 mei 2003, Gele katern nr. 14 van 28 mei 2003.
• - 

  Regeling modellen diploma's v.w.o.-h.a.v.o. profiel VO/BOB/2001/10037 van 9 maart 2001, Gele katern nr. 8 van 21 maart 2001.

NB: zie m.b.t. de uitslagbepaling ook I.2.4.1 en 1.2.4.2 van deze Septembermededeling.

• - 

  Regeling vaststelling examenprogramma's v.w.o., h.a.v.o., m.a.v.o. en v.b.o. VO/OK-2007/13731 van 4 juni 2007 (Staatscourant nr. 111 van 13 juni 2007).
• - 

  Vrijstellings- en overgangsregeling aanpassing profielen vwo/havo per 1 augustus 2007 van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 10 augustus 2007, VO/OK/2007/18980 (Vrijstellings- en overgangsregeling aanpassing profielen vwo/havo 2007)
• - 

  Regeling modellen diploma's v.w.o.-h.a.v.o.-v.m.b.o, kenmerk: VO/OK-2008/51284 datum: 10 juni 2008, gepubliceerd: Staatscourant 2008, nr. 123, maandag 30 juni 2008; CFI-Online 10 juni 2008.
• - 

  Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 10 november 2009, nr. 2009/VO/165649, houdende vervanging van bijlagen bij de Regeling modellen diploma's v.w.o.-h.a.v.o.-v.m.b.o. in verband met vorming van het College voor examens, gepubliceerd: Staatscourant van 1 december 2009, nummer 18.321 (Aanpassing modellen diploma's staatsexamens VO in verband met de start van het College voor examens).
• - 

  Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 29 mei 2010, nr. VO/OK/2010/210413, houdende vervanging van bijlagen bij de Regeling modellen diploma's v.w.o.-h.a.v.o.-v.m.b.o., in verband met de mogelijkheid van keuze van meer dan twee profeilen, gepubliceerd: Staatscourant van 21 juni 2010, nummer 9378.

Voor examenprogramma's wordt verwezen naar: Examenblad.nl (www.examenblad.nl)

• - 

  Overgangsregeling eindexamens mavo en vbo oude stijl, VP/BJA-2002/9058, Gele katern nr. 12 van 22 mei 2002.
• - 

  Wijzigingen examenprogramma's voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo), VO/OK-2004/11657 , Gele katern nr. 8b van 28 april 2004. (Nog van belang voor beroepsgerichte vakken in de sector landbouw).
• - 

  Regeling examenprogramma's landbouw en landbouw-breed vmbo, 9 september 2004, TRCJZ/2004/5209 (Staatscourant nr. 181 van 22 september 2004).
• - 

  Wijziging regeling examenprogramma's landbouw en landbouw-breed vmbo, 9 september 2004, TRCJZ/2004/5210 (Staatscourant nr. 181 van 22 september 2004).
• - 

  Regeling vaststelling examenprogramma's v.w.o., h.a.v.o., m.a.v.o. en v.b.o., VO/OK-2007/13731 van 4 juni 2007 (Staatscourant nr. 111 van 13 juni 2007). De vmbo bijlage (2) is vervangen bij 'Wijziging van de Regeling examenprogramma's voortgezet onderwijs' (VO/OK-2009/80256) van 1 april 2009 (Staatscourant nr 73 van 17 april 2009, www.cfi.nl , regelingen OCW, april 2009).
• - 

  Regeling modellen diploma's v.w.o.-h.a.v.o.-v.m.b.o, kenmerk: VO/OK-2008/51284 datum: 10 juni 2008, gepubliceerd: Staatscourant 2008, nr. 123, maandag 30 juni 2008; CFI-Online juni 2008.
• - 

  Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 10 november 2009, nr. 2009/VO/165649, houdende vervanging van bijlagen bij de Regeling modellen diploma's v.w.o.-h.a.v.o.-v.m.b.o. in verband met vorming van het College voor examens, gepubliceerd: Staatscourant van 1 december 2009, nummer 18.321
• - 

  Regeling voorzieningenplanning voortgezet onderwijs, VO/BenB-2008/26204 van 11 juli 2008, gepubliceerd: Staatscourant van 23 juli 2008, nummer 140; Cfi-Online juli 2008.
• - 

  Wijziging voorzieningenplanning voortgezet onderwijs (vo), kenmerk VO/FBI-2009/148193 van 6 oktober 2009, Staatscourant van 19 oktober 2009, nummer 15.602.
• - 

  Regeling intra- en intersectorale programma's voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo), kenmerk VO/OK-2008/33116 van 11 juli 2008, gepubliceerd: Staatscourant 2008, nr 140, van 23 juli 2008; Cfi-Online juli 2008.

• - 

  Rooster en toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens van de eindexamens en de staatsexamens vwo, havo en vmbo in 2011, CEVO-09.0814 van 9 juli 2009, Staatscourant van 23 juli 2009, nr. 11128.
• - 

  Mededeling vaststelling syllabi centraal examen vmbo 2011, CEVO-2009.1043 van 29 september 2009,
• - 

  Mededeling vaststelling syllabi centraal examen havo en vwo 2011, CEVO-2009.1042 van 29 september 2009,
• - 

  Exameneenheden centrale examens vmbo-groen examenjaar 2011 en eventueel 2012, CEVO-20091044 van 29 september 2009
• - 

  Regeling van het College voor examens van 14 januari 2010, nummer CvE-2010/0003, houdende vaststelling van regels voor de omzetting van scores in cijfers (Regeling omzetting scores centrale examens in cijfers), Staatscourant van 7 april 2010, nummer 5319

Toelichting: Cijfertoekenning vindt plaats door toepassing van door College voor Examens vastgestelde omzettingstabellen van score naar cijfer (per vak). Bij verwerking per computer (schooladministratie) is over de (afrondings)algoritmen nadere informatie beschikbaar op http://centraalexamen.cito.nl onder normering(smethode).

In 2011 is op slechts enkele onderdelen sprake van een wijziging in de toegestane hulpmiddelen bij het centraal examen. De wijzigingen hebben alleen betrekking op:

vwo

Tussen oude 'bezemexamens' volgens de programma's oude profielen en de centrale examens volgens de programma's vernieuwde profielen, verschillen de hulpmiddelen alleen bij de wiskundevakken. Dit betreft onder andere de formulekaart die bij de centrale examens volgens de programma's vernieuwde profielen niet is toegestaan

De toegestane hulpmiddelen bij het centraal examen 2011 zijn geregeld in de Regeling 'Rooster en toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens van de eindexamens en de staatsexamens vwo, havo en vmbo in 2011', kenmerk CEVO-09.0814 datum 9 juni 2009, Staatscourant 2008, nummer 128 en Regelingen OCW op www.duo.nl.

De Regeling heeft voor de hulpmiddelen bij het centraal examen de volgende specifieke bijlagen:

• - 

  bijlage 2A: hulpmiddelen centraal examen vmbo 2011
• - 

  bijlage 2B: hulpmiddelen centraal examen havo en vwo 2011

De Regeling en bijlagen zijn te raadplegen via deze Septembermededeling eindexamens 2011 op Examenblad.nl (www.examenblad.nl).

• bijlagen 2A en 2B: hulpmiddelen centraal examen vmbo 2011 en havo/vwo 2011

Als een vak in dit overzicht niet is opgenomen, zijn voor dit vak bij het examen 2011 geen specifieke bijzonderheden te melden.

Betreffende de hulpmiddelen is onder 'II.6 toegestane hulpmiddelen bij de centrale examens' aangegeven waar de overzichten te raadplegen zijn.

De vermelde syllabi gelden voor het CE van het jaar 2011. Syllabi van de jaren vóór 2011 zijn niet meer geldig en kunnen afwijken van de versievoor het CE 2011. De veranderingen zijn in de syllabi geel gemarkeerd.

In 2011 worden voor de tweede keer vwo-examens afgenomen volgens de examenprogramma's van 2007, passend op de vernieuwde tweede fase op zowel de dagscholen als bij het volwassenenonderwijs (VAVO).

Kandidaten die in 2011 het examen afleggen volgens de programma's en regels van de tweede fase volgens het oude profielprogramma ronden hun examen af middels een staatsexamen en zullen (na aanmelding vóór 1 januari 2011) van DUO/Examendiensten de informatie rondom dit examen ontvangen.

*in de digitale versie van de Septembermededeling op Examenblad.nl (www.examenblad.nl) kunt u via de link de syllabus openen

# kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen)

De regelingen voor beoordeling bij incorrecte formuleringen en onjuist taalgebruik gelden onverkort voor alle kandidaten, dus ook voor dyslectische kandidaten en kandidaten die nog maar kort in Nederland zijn.

In 2011 is de vakspecifieke regel 2.2 Formulering in het correctievoorschrift uitgebreid met de aanvullende bepaling "Het is de kandidaat niet toegestaan telegramstijl te gebruiken. Voor een informatie-element dat geheel in telegramstijl is weergegeven, dienen geen scorepunten te worden toegekend. Voor een informatie-element dat gedeeltelijk in telegramstijl is weergegeven, kan maximaal de helft van het aantal scorepunten worden toegekend."

Specificatie examenstof en minimum taaleisen van de centrale examens Griekse taal en literatuur 2011 zijn opgenomen in de syllabus 'Syllabus Grieks vwo'.

Specificatie examenstof en minimum taaleisen van de centrale examens Latijnse taal en literatuur 2011 zijn opgenomen in de syllabus 'Syllabus Latijn vwo'.

Bij de centrale examens wiskunde A, B en C vwo in de vernieuwde tweede fase is de formulekaart niet langer toegestaan.

Kandidaten wiskunde A1 vwo (oude programma) krijgen hetzelfde centraal examen als kandidaten wiskunde C. Voor kandidaten wiskunde A1 is de formulekaart wél toegestaan.

Voor natuurkunde vwo 2011 wordt geen Compex-examen meer afgenomen.

Voor biologie vwo 2011 wordt geen Compex-examen meer afgenomen.

In de bronnenbijlage kunnen kaarten in kleur zijn opgenomen.

De toegestane drukken van de Bos-atlas zijn de 52e en 53e.

Het centraal examen havo en vwo geschiedenis wordt afgenomen volgens het examenprogramma (tijdelijke afwijking) dat is toegelicht in de syllabus geschiedenis 2011. De thema's zijn voor 2011 dezelfde als voor 2010.

Het onderwerp rede en religie wordt bij vwo gecontinueerd.

Vanaf 2010 hebben de vakken kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) vwo een centraal examen. Dit centraal examen is voor al deze vakken hetzelfde en heeft mede daarom ook een eigen naam gekregen: kunst (algemeen). Kunst (algemeen) kan bovendien ook als vak met uitsluitend een centraal examen worden gekozen.

Het centrale examen kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) wordt via de computer afgenomen. Het computerexamen bestaat in twee smaken. Het computerexamen in Authorware, waarbij de computer fungeert als multimediaal middel voor het presenteren van het examen. De kandidaten antwoorden op papier, ook de correctie gaat zoals bij papieren examens gebruikelijk. Én daarnaast is er het examen in ExamenTester. Bij een examen in ExamenTester is sprake van computer based testing. Niet alleen de content wordt multimediaal op de computer gepresenteerd, maar de kandidaten voeren ook hun antwoorden met muis en toetsenbord in. Ook de eerste en tweede correctie gebeurt op de computer. Voor beide vormen van computerexamen is een gedegen voorbereiding van groot belang. Daarom ontvangen alle scholen met examenkandidaten kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) in december 2010 een informatiepakket met handleidingen en een (voorbeeld)examen van de examenvorm in Authorware. Voor scholen die in 2011 kiezen voor de afname van het centraal examen in ExamenTester vormt het examen in Authorware de fall back. Deze scholen ontvangen eveneens tijdig de examensoftware ExamenTester, zie activiteitenplanning en voorlichtingsbrochure waarin de voorbereidingen die getroffen moeten worden beschreven staan (zie ook § 1.4).

Bekijk ook de informatiebrochure 'De nieuwe kunstvakken in de vernieuwde tweede fase' op Examenblad.nl.

Het brede centraal examen van de vakken kunst (beeldend/dans/drama/muziek/algemeen) is door zijn multimediale karakter niet goed maakbaar voor kandidaten met een visuele of auditieve beperking. Scholen kunnen kandidaten melden via het speciale formulier voor examens voor kandidaten met een visuele of auditieve beperking (zie ook de toelichting van DUO/Examendiensten bij het formulier voor bestelling examens). Aan de school wordt dan een gecommitteerde van de staatsexamencommissie toegewezen die samen met de eigen docent een vervangend semi-mondeling examen maakt.

De school kan overwegen of het haalbaar en gewenst is om een kandidaat met een visuele of auditieve beperking in plaats van kunst (beeldend/dans/drama/muziek/algemeen) examen af te laten leggen in één van de ''oude'' kunstvakken. Zie ook de brochure over de nieuwe kunstvakken op Examenblad.nl

• Brochure: De nieuwe kunstvakken in de vernieuwde tweede fase

Examenzitting 2011, 1e tijdvak

In 2011 wordt in het eerste tijdvak het centraal examen kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) slechts op één moment aangeboden. Als een school veel kandidaten heeft en daarvoor te weinig computers, kan de school middels quarantaine het examen in twee groepen afnemen. Het rooster biedt daartoe in tegenstelling tot 2010 voor zowel havo als vwo voldoende mogelijkheden.

Een enkele keer kan het voorkomen dat een school zeer veel kandidaten voor het vak kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) heeft in relatie tot het totale aantal leerlingen. Het is voorstelbaar dat in zo'n incidenteel geval de school meer computers nodig heeft dan redelijkerwijs van de school kan worden verwacht. In 2010 deed zich dat op enkele scholen voor. Scholen in die situatie kunnen met het CvE contact opnemen via computerexamens@cve.nl onder vermelding van 'aantal computers kunst hv'. Dit is mogelijk tot uiterlijk 1 maart 2011. Het CvE zal dan met de school naar passende oplossingen zoeken, zodat alle kandidaten volgens het examenrooster examen kunnen doen.

C.S.E.

De specificatie voor het centraal schriftelijk examen tekenen, handvaardigheid en textiele vormgeving is opgenomen in de aangepaste 'Syllabus beeldende vakken VWO' op examenblad.nl (www.examenblad.nl). De specificatie bevat de probleemstellingen, de onderwerpen en de bijbehorende exameneisen voor 2011.

In bijlage 2 van de syllabus, de toelichtende tekst 2009, 2010, 2011 en 2012, wordt vermeld dat de invloed van het Verre Oosten in 2011 meer in de aandacht staat. Dit accent op de invloed van het Verre Oosten krijgt in 2011 (mede) vorm door binnen de context 'Globalisering' te kiezen voor kunstenaars die een relatie hebben met het Verre Oosten.

Het document 'Generieke teksten en specifieke teksten cse 2011 vwo' op examenblad.nl (www.examenblad.nl) kan gebruikt worden om het thema voor het cse 2011 te bestuderen. In dit document wordt verwezen naar de weblog www.watvanverkomt-2011.blogspot.com/ waarin afbeeldingen per besproken context zijn opgenomen.

C.P.E.

Naar aanleiding van de veldraadpleging c.p.e. tehatex vwo in het schooljaar 2009/2010 onder scholen met v.a.v.o.- onderwijs is de duur van het c.p.e. ook voor dit onderwijs per 2011 vastgesteld op 1400 minuten.

De vermelde syllabi gelden voor het CE van het jaar 2011. Syllabi van de jaren vóór 2011 zijn niet meer geldig en kunnen afwijken van de versie voor het CE 2011.De veranderingen zijn in de syllabi geel gemarkeerd.

In 2011 worden de havo-examens afgenomen volgens de examenprogramma's van 2007, passend op de vernieuwde tweede fase op zowel de dagscholen als bij het volwassenenonderwijs (VAVO).

*in de digitale versie van de Septembermededeling op Examenblad.nl (www.examenblad.nl) kunt u via de link de syllabus openen

# kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen)

De regelingen voor beoordeling bij incorrecte formuleringen en onjuist taalgebruik gelden onverkort voor alle kandidaten, dus ook voor dyslectische kandidaten en kandidaten die nog maar kort in Nederland zijn.

In 2011 is de vakspecifieke regel 2.2 Formulering in het correctievoorschrift uitgebreid met de aanvullende bepaling "Het is de kandidaat niet toegestaan telegramstijl te gebruiken. Voor een informatie-element dat geheel in telegramstijl is weergegeven, dienen geen scorepunten te worden toegekend. Voor een informatie-element dat gedeeltelijk in telegramstijl is weergegeven, kan maximaal de helft van het aantal scorepunten worden toegekend."

Het examen Nederlands havo 2010 werd door kandidaten en docenten als zeer moeilijk ervaren. Het CvE heeft met de moeilijkheid rekening gehouden bij de vaststelling van de normeringsterm, en heeft met Cito nagegaan wat verbeterd kan worden. Een van de kritiekpunten uit het veld betrof het grote aandeel dat de samenvatting had in de totale score. In de komende jaren zal de omvang en het puntentotaal van de samenvatting geleidelijk worden teruggebracht naar maximaal 40% van het totaal.

Afgelopen schooljaar bleek uit vragen uit het veld behoefte aan meer duidelijkheid over met name de algebraïsche vaardigheden. De syllabus havo wiskunde A voor 2012 is daarop aangepast. Voor het centraal examen 2011 geldt de syllabus 2011, zonder deze aanpassingen. Omdat echter de aanvulling niet een uitbreiding is, maar een verduidelijking van een omschrijving die ook in 2011 geldt en in 2010 gold, kunnen docenten bij deze verduidelijking ook baat hebben bij de voorbereiding op het centraal examen 2011. Daarom is als pdf een document toegevoegd dat de verduidelijking bevat die vanaf 2012 ook in de syllabus staat.

• Verduidelijking bij centraal examen havo wiskunde A 2011

Voor natuurkunde havo 2011 wordt geen Compex-examen meer afgenomen.

Voor biologie havo 2011 wordt geen Compex-examen meer afgenomen.

In de bronnenbijlage kunnen kaarten in kleur zijn opgenomen.

De toegestane drukken van de Bos-atlas zijn de 52e en 53e.

Het centraal examen havo en vwo geschiedenis wordt afgenomen volgens het examenprogramma (tijdelijke afwijking) dat is toegelicht in de syllabus geschiedenis 2011. De thema's zijn voor 2011 dezelfde als voor 2010.

Het onderwerp voor het centraal examen havo filosofie is Emotie.

Sinds 2009 hebben de vakken kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) havo een centraal examen. Dit examen is voor al deze vakken hetzelfde en heeft mede daarom ook een eigen naam gekregen: kunst (algemeen). Kunst (algemeen) kan bovendien ook als vak met uitsluitend een centraal examen worden gekozen.

Het centrale examen kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) wordt via de computer afgenomen. Het computerexamen bestaat in twee smaken. Het computerexamen in Authorware, waarbij de computer fungeert als multimediaal middel voor het presenteren van het examen. De kandidaten antwoorden op papier, ook de correctie gaat zoals bij papieren examens gebruikelijk. Én daarnaast is er het examen in ExamenTester. Bij een examen in ExamenTester is sprake van computer based testing. Niet alleen de content wordt multimediaal op de computer gepresenteerd, maar de kandidaten voeren ook hun antwoorden met muis en toetsenbord in. Ook de eerste en tweede correctie gebeurt op de computer. Voor beide vormen van computerexamen is een gedegen voorbereiding van groot belang. Daarom ontvangen alle scholen met examenkandidaten kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) in december 2010 een informatiepakket met handleidingen en een (voorbeeld)examen van de examenvorm in Authorware. Voor scholen die in 2011 kiezen voor de afname van het centraal examen in ExamenTester vormt het examen in Authorware de fall back. Deze scholen ontvangen eveneens tijdig de examensoftware ExamenTester, zie activiteitenplanning en voorlichtingsbrochure waarin de voorbereidingen die getroffen moeten worden beschreven staan (zie ook § 1.4).

Bekijk ook de informatiebrochure 'De nieuwe kunstvakken in de vernieuwde tweede fase' op Examenblad.nl.

Het brede centraal examen van de vakken kunst (beeldend/dans/drama/muziek/algemeen) is door zijn multimediale karakter niet goed maakbaar voor kandidaten met een visuele of auditieve beperking. Scholen kunnen kandidaten melden via het speciale formulier voor examens voor kandidaten met een visuele of auditieve beperking (zie ook de toelichting van DUO/Examendiensten bij het formulier voor bestelling examens). Aan de school wordt dan een gecommitteerde van de staatsexamencommissie toegewezen die samen met de eigen docent een vervangend mondeling examen maakt.

De school kan overwegen of het haalbaar en gewenst is om een kandidaat met een visuele of auditieve beperking in plaats van kunst (beeldend/dans/drama/muziek/algemeen) examen af te laten leggen in één van de ''oude'' kunstvakken. Zie ook de brochure over de nieuwe kunstvakken op Examenblad.nl:

• Brochure: De nieuwe kunstvakken in de vernieuwde tweede fase

Examenzitting 2011, 1e tijdvak

In 2011 wordt in het eerste tijdvak het centraal examen kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) slechts op één moment aangeboden. Als een school veel kandidaten heeft en daarvoor te weinig computers, kan de school middels quarantaine het examen in twee groepen afnemen. Het rooster biedt daartoe in tegenstelling tot 2010 voor zowel havo als vwo voldoende mogelijkheden.

Een enkele keer kan het voorkomen dat een school zeer veel kandidaten voor het vak kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) heeft in relatie tot het totale aantal leerlingen. Het is voorstelbaar dat in zo'n incidenteel geval de school meer computers nodig heeft dan redelijkerwijs van de school kan worden verwacht. In 2010 deed zich dat op enkele scholen voor. Scholen in die situatie kunnen met het CvE contact opnemen via computerexamens@cve.nl onder vermelding van 'aantal computers kunst hv'. Dit is mogelijk tot uiterlijk 1 maart 2011. Het CvE zal dan met de school naar passende oplossingen zoeken, zodat alle kandidaten volgens het examenrooster examen kunnen doen.

Het centraal examen heeft betrekking op de periode van het Romaans tot heden, met nadruk op de periode vanaf 1800. Kunst, architectuur en vormgeving vanaf het neo-classicisme in de 19de eeuw tot heden komen derhalve in het examen aan de orde. In het examen 2011 zal uit de periode van vóór 1800 aandacht worden besteed aan de renaissance. Het centraal examen 2011 gaat over natuur als onderwerp, inspiratiebron, materiaal of locatie voor architectuur, beeldende kunst en vormgeving.

Bekijk voor een toelichting op opbouw en bevraging in het centraal examen tekenen, handvaardigheid, textiele vormgeving havo het document 'Toelichting op opbouw en bevraging centraal examen tekenen, handvaardigheid, textiele vormgeving havo'.

• Toelichting op opbouw en bevraging centraal examen tekenen, handvaardigheid, textiele vormgeving havo

Van de examenprogramma's wordt jaarlijks een vast gedeelte centraal geëxamineerd. Dat c.e.-deel is nader toegelicht in de syllabus, waardoor docenten hun leerlingen op het centraal examen kunnen voorbereiden.

Examenprogramma's en syllabi voor 2011 zijn te raadplegen op Examenblad.nl, kies jaarring 2011 (www.examenblad.nl).

Het is gebleken dat de lay-out van de globale examenprogramma's onduidelijkheid kan creëren over wat wel en niet tot de centraal examenstof behoort. Zie voor uitleg de leeswijzer globale examenprogramma's in de Septembermededeling op Examenblad.nl (www.examenblad.nl).

• Leeswijzer globale examenprogramma's

• * 

  In de digitale versie van de Septembermededeling op Examenblad.nl (www.examenblad.nl) kunt u de vakspecifieke informatie en de syllabus openen door op de link te klikken.

In deze paragraaf worden de termen 'praktijkexamen' en 'cspe' als synoniemen gebruikt.

De paragrafen III.4.2 t/m III.4.7 bevatten informatie die relevant is voor alle beroepsgerichte vakken.

In het bijzonder wordt de directeur en de examensecretaris gewezen op de aangescherpte Instructie voor de Examinator (III.4.3).

Per beroepsgericht vak is de specifieke informatie opgenomen paragraaf III.5.

Op drie tijdstippen ontvangt de school een zending met (papieren en/of digitale) examendocumenten.

• A. 

  16 februari: Cito-zending nr. 1 cspe's
• B. 

  in de week van 14 maart 2011: DUO-zending cspe's
• C. 

  16 maart: Cito-zending nr. 2 cspe's

Zie ook het tijdschema van werkzaamheden (Septembermededeling hoofdstuk IV)

A: Cito-zending nr. 1 (16 februari 2011) is bestemd voor de examinator die de inhoud kortsluit met de examensecretaris.

Als deze zending op 19 februari 2011 nog niet is ontvangen, dient de examensecretaris onverwijld contact op te nemen met Cito, Bedrijfsbureau VO, Postbus 1034, 6801 MG Arnhem, e-mail: vo.bedrijfsbureau@cito.nl.

Per cspe bevat Cito-zending nr. 1 twee exemplaren van de volgende examendocumenten:

• - 

  examenopgaven
• - 

  evt. bijlagen
• - 

  evt. uitwerkbladen
• - 

  instructie voor de examinator
• - 

  evt. bijzondere materialen (zoals A1- en A3-tekeningen)
• - 

  een cd-rom/dvd met de nieuwe versie van het computerprogramma MiniTester en een aantal voorbeelden van digitale minitoetsen, zie ook III.4.6
• - 

  een handleiding voor MiniTester.

Aan de hand van de inhoud van dit pakket kunnen examinator en examensecretaris de organisatie van het cspe tot in detail afstemmen.

B: De zending vanuit DUO/Examendiensten (in de week van 14 maart 2011) bevat de papieren examendocumenten voor de kandidaten. Deze zending bevat enveloppen met in leerlingenaantal:

• - 

  examenopgaven
• - 

  evt. bijlagen
• - 

  evt. uitwerkbladen
• - 

  evt. bijzondere materialen (zoals A1- en A3-tekeningen)

Bij problemen gelieve de examensecretaris direct contact op te nemen met DUO, afdeling Examendiensten in Groningen, tel: 050-5998933 of e-mail: examens@duo.nl).

C: Cito-zending nr. 2 (16 maart 2011) bevat:

• - 

  een of meer cd-roms/dvd's met de bestanden bij alle cspe's Dit zijn de digitale bestanden bij de praktische opdrachten en, de bestanden ten behoeve van de digitale minitoetsen. NB: deze cd-roms/dvd's bevatten geen pdf's meer ten behoeve van papieren minitoetsen, zie ook III.4.6
• - 

  een handleiding voor het ICT-gebruik, zie ook III.4.4
• - 

  per cspe: twee (papieren) exemplaren van het correctievoorschrift.

In een separate zending worden de wachtwoorden toegezonden.

Indien deze zending op 21 maart 2011 nog niet ontvangen is, dient de examensecretaris onverwijld contact op te nemen met Cito, Bedrijfsbureau CE, Postbus 1034, 6801 MG Arnhem, e-mail: vo.bedrijfsbureau@cito.nl.

Voor anderen dan de examensecretaris en de desbetreffende examinatoren blijven de examendocumenten geheim. Bij digitale examendocumenten kan de systeembeheerder hierop een uitzondering vormen. Deze moet zowel het programma voor afname van de minitoetsen als de ICT-toepassingen bij de cspe's tijdig voor aanvang van de examens installeren en uittesten.

De instructie voor de examinator bevat richtlijnen voor onder meer geheimhouding, voorbereiding, afname, beoordeling en herkansing van de praktijkexamens. Expliciet vermeld zijn onder meer 'Richtlijnen met betrekking tot de geheimhouding'. In de examenperiode van 2010 is opnieuw de noodzaak hiertoe gebleken.

In het document 'Instructie voor de Examinator cspe's 2011.pdf' kunt u zien hoe de Instructie voor de Examinator voor alle beroepsgerichte vakken er uit ziet. Het document 'herkansing van het cspe.pdf' geeft een explicitering van de regelgeving over het herkansen van het cspe.

In de digitale versie van de Septembermededeling op Examenblad.nl zijn deze documenten te openen door op de link te klikken.

• Instructie voor de Examinator cspe's 2011
• Herkansing van het cspe

Zending A (zie III.4.2) bevat examendocumenten. In het examenjaar 2010 waren er voor drie vakken examenopgaven met 'grijze vlekken', te weten handel en verkoop, uiterlijke verzorging en verwerking agrarische producten.

In deze zogenoemde 'grijze vlekken exemplaren' is alleen de informatie zichtbaar die noodzakelijk is voor de voorbereiding op de afname van het cspe. De informatie die bij de voorbereiding niet nodig is, is onleesbaar gemaakt door deze met een grijze vlek te bedekken.

In het examenjaar 2011 is het aantal vakken met 'grijze vlekken exemplaren' uitgebreid.

Het gaat daarbij om de volgende vakken voor zowel BB als KB:

Verwerking Agrarische Producten, Uiterlijke Verzorging, Handel en Verkoop, Elektrotechniek, Metaaltechniek, Voertuigentechniek, Bouwtechniek Timmeren, Verzorging, Agrarische Bedrijfseconomie, Plantenteelt gesloten teelten, Bloembinden en schikken, Landbouw-breed, Sport dienstverlening en veiligheid, Administratie, Consumptief-breed, Consumptief-bakken. Daarnaast betreft het Intersectoraal/technologie/ICT-Route GL.

Bij de zendingen B en C (zie § III.4.2 van de Septembermededeling) wordt niet meer met grijze vlekken gewerkt.

Van ieder praktijkexamen 2011 is vanaf 8 december 2010 een overzicht beschikbaar waarin per onderdeel de tijdsduur, de toegestane hulpmiddelen en de plaats van de minitoetsen is vermeld.

Bovendien is het ICT-gebruik bij de praktijkexamens in dit overzicht opgenomen.

Dit overzicht kunt u openen door te klikken op de link in de digitale versie van de Septembermededeling.

• Overzicht onderdelen en ICT in de praktijkexamens

De minitoetsen bij de beroepsgerichte examens worden afgenomen met het speciale computerprogramma voor de minitoetsen, MiniTester geheten.

Scholen ontvangen bij de eerste zending praktijkexamens van Cito (16 februari 2011, zie III.4.2) een cd-rom/dvd met MiniTester inclusief een aantal voorbeelden van minitoetsen.

Welke voorbeeldminitoetsen per vak worden geleverd staat in het 'Overzicht onderdelen en ICT in de praktijkexamens' (zie III.4.5).

Scholen wordt geadviseerd om MiniTester tijdig uit te testen, bijvoorbeeld door de voorbeelden van de minitoetsen bij leerlingen af te nemen. 16 maart 2011 (tweede zending van Cito zie III.4.2) ontvangen scholen de minitoetsen cspe BB, KB en GL 2011.

Een school die geen digitale Minitoetsen kan afnemen, dient een verzoek tot het ontvangen van de pdf-versie van de Minitoetsen per e-mail te verzenden aan computerexamens@cve.nl. Dit bericht dient te voldoen aan de volgende voorwaarden:

• - 

  Het bericht dient afkomstig te zijn van de examensecretaris.
• - 

  Het bericht bevat de redenen waarom de school afziet van digitale afname.

Na akkoord van het CvE verzendt Cito binnen 5 werkdagen per aangetekende post een CD met de pdf-versie van de Minitoetsen naar de school. De wachtwoorden voor deze pdf's worden verzonden naar het e-mailadres van de examensecretaris

Bij het cspe GL worden de volgende groepen van verwante vakken onderscheiden:

Voor de vakken binnen de groep is er één identiek cspe.

Voor grafimedia GL wordt ook een cspe aangeboden.

Voor voertuigentechniek GL, transport en logistiek GL en de beroepsgerichte vakken in de sector Landbouw worden cse's GL aangeboden.

Herkansen van het cspe GL: anders dan bij BB en KB!

Voor wat betreft het herkansen geldt artikel 51 van het Eindexamenbesluit.

Daarin staat dat een kandidaat in GL/TL het recht heeft om het centraal examen in één vak te herkansen. Dat verandert niet door de invoering van het cspe GL. Concreet betekent dit dat een GL-kandidaat kan kiezen tussen herkansen van óf het cse GL/TL van een algemeen vak óf het cspe GL.

Daarmee verschilt de herkansingsregeling in GL met BB en KB (waar de leerling zijn herkansingsrecht kan uitoefenen op zowel het cspe en daarnaast op het c.e. van de algemene vakken).

Voor wat betreft de organisatie van de herkansing betekent dit een aandachtspunt voor de school:

Een GL-er zal dus eerst de uitslag moeten afwachten alvorens hij besluit in welk vak hij gaat herkansen. In 2011 kan de uitslag worden vastgesteld op 15 juni. De school heeft dan nog één week voor de afname van het cspe GL bij herkansers.

• * 

  In de digitale versie van de Septembermededeling op Examenblad.nl (www.examenblad.nl) kunt u de vakspecifieke informatie en de syllabus openen door op de link te klikken.

• - 

  bij vermoede onvolkomenheden in opgaven en correctievoorschriften: CvE-Examenlijn (III.6.1)
• - 

  problemen met installatie en/of werking software bij de afname van examens (Ict-examenhelpdesk) (III.6.2)

Bij vermoede onvolkomenheden in examenopgave of correctievoorschrift

Postbus 315, 3500 AH Utrecht

tel.: 030-2843055

e-mail: examen@cve.nl

Er is een ICT-examenhelpdesk ingericht voor problemen m.b.t. de installatie en de werking van de software die bij de examenafnames ingezet wordt.

Informatie over de bereikbaarheid en openingstijden van deze helpdesk vindt u op http://centraalexamen.cito.nl , onder Ict-examenhelpdesk.